Jak dzisiaj badamy zmiany klimatu sprzed kilkuset milionów lat?
W prestiżowym periodyku Earth-Science Reviews ukazał się artykuł, którego współautorem jest dr hab. Maria Barbacka z naszego Instytutu. W artykule przedstawiona została wielodyscyplinarna analiza zmian zachodzących w systemie ziemskim (cyklu węglowym, parametrach klimatycznych, poziomie morza, szacie roślinnej) na przestrzeni istotnych dla historii planety ok. 30 milionów lat, obejmujących późny trias i wczesną jurę.
Badania opierają się na kompletnym zapisie geologicznym z wiercenia Kaszewy w centrum Polski. Uzyskane dane dotyczące cyklu węglowego w systemie atmosferycznym porównano z podobnie ciągłym zapisem z wiercenia Mochras w Wielkiej Brytanii, co pozwoliło na wiarygodną korelację stratygraficzną profilu z Polski, zawierającego nieliczne skamieniałości przewodnie, z bogatym w amonity profilem brytyjskim. Głównym i nowym dla nauki odkryciem jest stwierdzenie statystycznie istotnej zależności (wyrażonej równaniem matematycznym) między zawartością lądowej materii organicznej a wartościami izotopowymi węgla. Zależność ta była warunkowana tempem rozkładu lądowej materii organicznej (z kluczową rolą grzybów), które zależało w zasadniczym stopniu od temperatury. To pozwoliło z kolei na interpretację zmian temperatur powietrza w długim okresie czasu geologicznego. Zmiany temperatur wynikały ze zmian stężenia dwutlenku węgla w triasowej i jurajskiej atmosferze, a ich mechanizm był związany z wulkanizmem i cyklami orbitalnymi Ziemi. Zmiany stężenia dwutlenku węgla zostały także niezależnie potwierdzone w analizie aparatów szparkowych roślin.
O badaniach z udziałem dr hab. Marii Barbackiej przeczytasz tutaj:
Pieńkowski G., Hesselbo S.P., Barbacka M., Leng M.J. 2020. Non-marine carbon-isotope stratigraphy of the Triassic-Jurassic transition in the Polish Basin and its relationships to organic carbon preservation, pCO2 and palaeotemperature. Earth-Science Reviews 210: 103383. DOI
Epiderma Czekanowskia sp. (pospolitej rośliny w analizowanym materiale kopalnym) z dobrze zachowanymi aparatami szparkowymi.
Foto: Maria Barbacka.