Taksonomia integratywna pomaga poznać prawdziwe zróżnicowanie gatunków – przypadek porostów z rodzaju Wetmoreana

Współczesna taksonomia wiele uwagi poświęca gatunkom kryptycznym. Są to gatunki o bardzo podobnej lub identycznej morfologii, blisko lub daleko spokrewnione, których identyfikacja na podstawie samych tylko cech morfologicznych jest problematyczna. Istnienie takich gatunków utrudnia prawidłową ocenę lokalnej i globalnej różnorodności. Szansą na delimitację (wyodrębnienie) i właściwe umiejscowienie gatunków kryptycznych w systemie klasyfikacji jest taksonomia integratywna. Podejście to polega na zastosowaniu metod ilościowych w przetwarzaniu danych pochodzących z różnych źródeł (innych niż dane genetyczne), np. danych fenotypowych, chemicznych czy ekologicznych, w kontekście wcześniej uzyskanej filogenezy molekularnej.

Niedawno w czasopiśmie IMA Fungus ukazał się artykuł poświęcony taksonomii, systematyce i filogenezie porostów z rodziny Teloschistaceae, a dokładniej ich słabo poznanych przedstawicieli z kontynentu południowoamerykańskiego należących do rodzaju Wetmoreana. Autorzy, Karina Wilk z naszego Instytutu oraz Robert Lücking z Ogrodu Botanicznego i Muzeum Botanicznego w Berlinie, wykorzystali nowoczesne narzędzia taksonomii integratywnej, aby skorelować potencjalnie diagnostyczne cechy morfologiczno-anatomiczne badanych okazów porostów z rekonstrukcjami filogenetycznymi opartymi na DNA. W efekcie udało się zaklasyfikować do rodzaju Wetmoreana kilkanaście gatunków, dla których sekwencje DNA nie były dostępne. Ponadto proces delimitacji taksonów na poziomie rodzajowym, gatunkowym i podgatunkowym w oparciu o analizy ilościowe zgromadzonych danych, pozwolił na synonimizację rodzajów Wetmoreana i Fulgogasparrea, opisanie 6 gatunków (w tym 1 podgatunek) nowych dla nauki oraz zaproponowanie 8 nowych kombinacji nomenklatorycznych.

Publikacja jest efektem badań prowadzonych w ramach projektu pt. "Zastosowanie metod taksonomii integratywnej w delimitacji gatunków porostów na przykładzie krytycznego rodzaju Wetmoreana (Teloschistaceae, grzyby zlichenizowane)".

Oryginalny artykuł:

Wilk K., Lücking R. 2024. Quantitative integrative taxonomy informs species delimitation in Teloschistaceae (lichenized Ascomycota): the genus Wetmoreana as a case study. IMA Fungus 15: 9. DOI

Badania prowadzone wzdłuż andyjskiego transektu wysokościowego od 1500 m do 4000 m n.p.m., ciągnącego się przez odludne i bardzo interesujące biologicznie siedliska (Boliwia, region Madidi).
Foto: Tomasz Wilk

Wilgotna puna w okolicach wioski Keara na wysokości ok. 4000 m n.p.m. (Boliwia, region Madidi).
Foto: Tomasz Wilk

Trzytygodniowa wędrówka z przewodnikami i mułami niosącymi zapasy (Boliwia, region Madidi).
Foto: Tomasz Wilk

Suszenie próbek porostów po kilkunastu dniach spędzonych w wilgotnych siedliskach leśnych i wysokogórskich (Boliwia, region Madidi, wioska Mojos).
Foto: Tomasz Wilk

Obóz i plaga żądlących os (Boliwia, region Madidi).
Foto: Tomasz Wilk

Kanion Colca, najgłębszy kanion świata (Peru).
Foto: Tomasz Wilk

Suche, prażone słońcem okolice Kanionu Colca (Peru).
Foto: Tomasz Wilk

Obóz nad jeziorem Mucurca na wysokości 3500 m n.p.m. (Peru, region Colca).
Foto: Tomasz Wilk

Wetmoreana variegata Wilk & Lücking, sp. nov.
Foto: Karina Wilk

Wetmoreana chapadensis (Malme) Wilk & Lücking, comb. nov.
Foto: Karina Wilk

Przekrój przez plechę u Wetmoreana sliwae; widoczne kolumnowe ułożenie komórek glonu charakterystyczne dla porostów siedlisk suchych, mocno nasłonecznionych.
Foto: Karina Wilk

Worek z zarodnikami u Wetmoreana circumlobata Wilk & Lücking, sp. nov.
Foto: Karina Wilk